ČEŠKI KAMERNI TRIO u sastavu Bledar Zajmija (Albanija / Češka Republika), violončelo; Miroslav Matějka (Češka Republika), flauta i Ilirijana Gjoni (Crna Gora / Njemačka), klavir, nastupiće večeras na 35. Danima muzike, u Dvorani Park, od 21 i 30.
Na programu će biti E. Grig (E. Grieg): Lirski komadi (Lyric pieces), Melodie, Walzer
K. Sen-Sans:(S. Saens): Labud (Swan)
A. Dvoržak: (A. Dvorak): Humoreska (Humoresque)
K. M. Veber (C. M. von Weber): Trio u g-molu, op. 63, Andante espressivo (Schläfers Klage)
A. Pijazola (A. Piazzolla): Oblivion, Libertango
O programu
Grig (1843-1907), kao „njemački đak“ školovan u Lajpcigu, po povratku u svoju domovinu tek oprezno koketira sa njemačkim romantizmom, uvijek nastojeći da zaštiti baštinu norveškog zvuka. Kompozitor je za cilj imao čuvanje nacionalnog identiteta kroz muziku i njegovanje raznosvrsne skandinavske muzičke tradicije. Grig je pokazivao veću naklonost ka kratkim muzičkim formama, budući da su mu minijature davale osjećaj sigurnosti. Stoga su ovi komadi pokazatelj njegovog izvanrednog talenta, nepresušne inspiracije, originalnosti i beskrajne muzičke imaginacije, te kao takvi zauzimaju važno mjesto u njegovom opusu.
K. Sens-Sans (K. Saint-Saëns): Labud (Swan)
„Labud“ je integralni dio muzičke višestavačne svite „Karneval zivotinja“, napisane 1886. godine. Kako je djelo nastalo kao želja Sen-Sansa (1835-1921) da se „zabavi“ u momentima odmora od pisanja treće simfonije, svita je nastala za svega par dana, a s obzirom na to da je objavljena posthumno, postaje vrlo prepoznatljiva.
„Labud“ je jedini stav iz Karnevala koji je Sen-Sans dozvolio da bude izvođen za vrijeme njegovog života.
Iako originalno napisano za dva klavira i violončelo, djelo je doživjelo mnoštvo aranžmana i transkripcija za različite sastave.
Ipak, danas je najizvođenije u sastavu za violončelo i klavir. Sen-Sans nam u ovom djelu poklanja beskrajno gracioznu melodiju dugog obima u violončelu, sa diskretnom pratnjom klavira, čime se savršeno postiže dočaravanje labudovog plesa.
A. Dvoržak (A. Dvorak): Humoreska (Humoresque)
Za vrijeme boravka u Americi, Dvoržak (1841-1904) je konstantno bilježio
kratke muzičke teme koje je kasnije koristio za stvaranje kapitalnih djela. Jedan
dio zapisa ostao je dugo neiskorišćen sve do 1894. godine, kada kompozitor,
za vrijeme ljetnjeg odmora u domovini, odlučuje da prikupljeni materijal
pretvori u jednu zbirku kratkih klavirskih komada. „Humoreske“, kako je
nazvan ovaj ciklus, planiran je kao nastavak njegovih škotskih igara (op. 41).
Ovi komadi spadaju u uvijek rado izvođena djela, a svoju popularnost danas
doživljavaju kroz raznovrsne aranžmane i transkripcije.
17
K. M. Veber (C. M. von Weber): Trio u g-molu, op. 63, Andante espressivo
(Schläfers Klage)
Trio u g-molu, iako prvobitno smatran za jedno od uspješnijih Veberovih kamernih djela i imalo status važnijeg klavirskog trija prije nastanka Šubertovih djela, vremenom je, zahvaljujući lošoj kritici poštovalaca Vebera, sve rjeđe izvođeno po koncertnim dvoranama. Iako je sam Veber (1786-1826) bio veoma zadovoljan premijerom 1819. godine, ova muzička tvorevina biva okarekterisana kao „duboko melanholična i formalno konzervativna“. Uprkos kritikama, trio nastavlja da živi zahvaljujući muzičkim kvalitetima koje sa sobom nosi.
Andante espressivo (Schäfers Klage – pastirovi jadi), napisan je po tekstu istoimene Geteove poeme. Obojen melanholijom, Andante donosi mirnu melodiju dugog daha u flauti, koja biva ukrašena diskretnim folklornim motivima, te se kao takva postepeno proteže i razrađuje kroz preostale instrumente. Iako možda nepredvidiv kao Betovenov ili Šubertov, ovaj Skerco se prezentuje perkusivnim nastupom klavira, na koji kao svojevrsni odgovor čujemo legato motiv u violončelu i flauti. Stav nema klasičan trio odsek, već nas flauta neprimjetno vodi u dursku epizodu, koja potom kontrastira početnom ritmičkom šablonu, prije nego što nam pojava glavne teme zaokruži ovaj graciozni Skerco.
A. Pijazola (A. Piazzolla): Oblivion, Libertango
Argentinski kompozitor Astor Pijacola (1921-1992), bandoneonista i aranžer, pomjera granice tadašnje muzičke prakse unoseći elemente džeza u svoje muzičko stvaralaštvo. Iako Astor svoje studije klasične kompozicije započinje u Buenos Ajresu kod Alberta Hinastere, paralelno djeluje kao strastveni tango i džez muzičar, svirajući sa velikim imenima muzičke scene Argentine tih godina i nastupajući kako po koncertnim salama, tako i po klubovima. Petnaest godina takvog života ga je umorilo, te 1954. godine odlazi za Pariz, mjesto njegove prekretnice, gdje je kao pobjednik takmičenja kompozitora dobio stipendiju i šansu da studira sa pedagogom svjetskog renomea Nađom Bulanže.
Probavši da „sakrije“ svoju tango prošlost, on se predstavlja svojim klasičnim kompozicijama želeći da izgradi ime kao kompozitor klasične muzike. Međutim, njegov beskrajni talenat za tango i džez melodijske sklopove ubrzo postaje vidljiv, te Astor, ohrabren pohvalama koje dobija, odlučuje da svoj život ipak posveti tangu, dajući mu potpuno novu dimenziju. Kompozitorov povratak u Argentinu i osnivanje tango okteta neuobičajnog sastava – sa električnom gitarom, kao i implementiranje klasičnih kompozitorskih tehnika kojima ruši ustaljene norme, donosi mu epitet kontroverzne figure.
Muzički pravac, čiji je Astor začetnik, može se opisati kao fuzija tradicionalnog 18 tanga sa elementima džeza prisutnih kroz improvizaciju, harmonske šablone i čestu upotrebu disonance. Korišćenje kontrapunktske tehnike, sa čestim nastupima fuge, otkriva njegove uzore u baroknom stilu.
Godine koje slijede donose mu veliku slavu i ujedno pružaju priliku da komponuje, snima i nastupa, te konstantno istražuje nove forme i eksperimentiše sa sastavima.
