Autor: Tamara Lepetić
Mi ne znamo tačno šta je čistota, jer je ona u redu saznanja sekundarna, izvedena. Mi najprije saznajemo ono nečisto, složeno, a čisto samo na osnovu njega. Međutim, šta se nalazi između ta dva kontinuuma?
Analiza javnih politika i njenih domena predstavljaju novu vrstu dokumenta na osnovu kojeg valja čitati kulturu, njene složene obrasce na kojima se ujedno temelje i razvijaju kulturne politike. Tako se sadržaj ovih posljednjih umnogome oslanja na javne politike koje podrazumijevaju plan i kurs djelovanja koji se putem različitih institucionalizovanih političkih praksi razvija u cilju ostvarivanja važnih organizacionih odluka i unaprijed zadatih eksplicitnih ciljeva u različitim oblastima društvenog života. Drugim riječima, funkcionišu kao novi tip moći koji djeluje kako na tako i kroz djelovanje i ponašanje pojedinaca tako što na nov način definiše različite aspekte života i učestvuje u formiranju društvenog, političkog i kulturnog konteksta. Svaki od njih posjeduje svoju dinamiku, a ključ za razumijevanje ove dinamike leži u vezi izmedju unutrašnjih (sopstvena precepcija politike kulture) i spoljašnjih (ustanovljenih javnih politika koje uređuju oblast kulture) slabosti koje međusobno uvećavaju jedna drugu. Između te dvije politike postoji očigledan nesklad, jer prva često mora ostati tajna, dok druga mora biti novatorska, aktuelna, javna i praktična.
Postojanje kulturne politike jednog društva zavisi, prije svega, od potrebe njenih kreatora da putem nje nešto komuniciraju pa će tako, u s kladu sa tom pretpostavkom, ona biti eksplicitna ili implicitna, zasnovana na stavrnim potrebama onih nad kojima se primjenjuje ili na apstraktnim principima koje formulišu njeni stvaraoci. Imajuću na umu da javne politike predstavljaju operacionalizaciju kulturnih politika kao idejnog i vrijednosnog okvira same politike, preciznije, da su kulturne politike zapravo javne politike kojima se uređuje sfera kulture, Strategija razvoja kulturne čini se kao logičan ishod ova dva kontinuuma, ona ne može da ih se “oslobodi” niti da ih “prevaziđe”, pa je je otud i ona sama liminalna. I upravo na tom mjestu, sa kojeg započinjemo potragu za značenjem i čitanjem kulture, počiva i njena opasnost, na tom prelaznom stanju koje nije više ono prethodno, ali još nije ni ono naredno, nego jednostavno nedodirljivo
(Meri Daglas, „Čisto i opasno“)
Strategija razvoja kulture Herceg Novog trebalo bi da počiva na nizu osmišljenih i povezanih aktivnosti lokalnih i državnih aktera koji posjeduju legitimitet i autoritet (politički i finansijski) da donose odluke koje će odgovoriti na potrebe javnih institucija, ustanova i NVO-a. Nakon što su usvojene putem javne preocedure tokom koje svi kulturni akteri (direktori Javnih Ustanova kulture, Galerija, Muzeja, članovi Savjeta za kulturu i sl.) imaju mogućnost da doprinesu ovom procesu, ove odluke postaju pravosnažne i konačno, primjenjljive na kulturni kontekst u ovkiru kojeg se donose. Na planu kulture, ove odluke se prevashodno odnose na pisanje dugoročnih strategija razvoja grada te je u tom smislu moguće govoriti o elementima koje bi trebalo da uključi buduća Strategija razvoja kulture Herceg Novog: demokratičnost u kulturi, dostupnost u sadržajima svim socijalnim i starosnim grupama; jačanje kapaciteta u oblasti kulture kroz učešće sva tri sektora: javnog, privatnog i civilnog društva i zajedničko djelovanje kroz strateške projekte svih gradskih naselja na teritoriji Opštine Herceg Novi, osnaživanje veze sa susjednim i regionima u Crnoj Gori i Evropi kroz projekte u oblasti kulture itd. Svi ovi elementi bitno utiču na osmišljavanje kulturnih sadržaja grada, njegove kulturne ponude i promocije koja bi trebalo da bude usko povezana sa identitetom samog grada i njegovih stanovnika. Iz tog razloga, pisanje Strategije razvaja kulture Herceg Novog mora da se temelji na nosiocima kulture grada koji ih ujedno definišu i diferenciraju u odnosu na druge gradove. Definisanje koncepta kulture jednog grada putem kulturnih politika oslanja se na istorijski, urbanistički, vizuelni, narativni identitet grada, te tako kultura i identutet postaju važni akteri u cjelokupnom procesu pisanja Strategije.
Česta bliskost između brzine i nepomičnosti, promišljanje na teme koje se kreću između dva kontinuumua, kulture i politike, i saznanje da nema lakog načina da se ove dvije krajnosti približe unutrašnjem partikularnom identitetu, za svakog od nas predstavlja važan zadatak na ličnom i društvenom planu. Ukoliko oslušnemo unutrašnje motive i pođemo od sopstevnih neznanja, a ne tuđih, u nadi da će povezivanje kulturnim gambetima biti snažnije od onih političkih, mislim da smo na dobrom putu da prigušimo mala nezadovoljsta, a opasne granice između kulture i politike zamijenimo sadašnjim trenutkom u koje ćemo otpočeti proces stvaranja i njegovanja novskog Kulturnog identiteta.
Autorka je izvršni koordinator projekta ‘Herceg Novi 2021’
